GIÁO DỤC LÒNG YÊU NƯỚC
THÔNG QUA GIÁO DỤC DI SẢN ĐỊA PHƯƠNG
“Di sản văn hóa chính là nơi thể hiện rõ nét nhất hồn cốt của một dân tộc” (Hồ Chí Minh). Trong sự nghiệp đổi mới toàn diện, căn bản về giáo dục, việc sử dụng di sản trong dạy học góp phần quan trọng trong việc đổi mới hình thức tổ chức dạy học. Giáo dục di sản giúp trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về những giá trị văn hóa, lịch sử cũng như truyền thống tốt đẹp của dân tộc; phát huy truyền thống yêu nước, nâng cao nhận thức, lý tưởng cách mạng, đạo đức trong sáng. Từ đó mỗi học sinh thêm hiểu, tự hào và có ý thức bảo vệ, gìn giữ những di tích lịch sử, di sản văn hóa cha ông để lại. Đồng thời góp phần quảng bá, giới thiệu di tích lịch sử, di sản văn hóa của địa phương, xây dựng người Hà Tĩnh thanh lịch, văn minh, hiện đại.
Giáo dục lòng yêu nước thông qua giáo dục di sản địa phương là một phương pháp hiệu quả để giúp học sinh hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa của quê hương mình. Đình Hội Thống - một di sản văn hóa tại Việt Nam, có thể trở thành một nguồn cảm hứng quan trọng trong việc giáo dục lòng yêu nước.
Tìm hiểu về Đình Hội Thống
Đình Hội Thống (nằm ở huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh) là một công trình kiến trúc cổ, gắn liền với các giá trị văn hóa, lịch sử, và tín ngưỡng của người dân địa phương. Ngôi đình này được xây dựng vào thế kỷ XVIII dưới thời vua Lê Cảnh Hưng và được công nhận là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia.
Đình Hội Thống không chỉ là nơi thờ tự các vị thần linh mà còn là trung tâm của các hoạt động văn hóa, lễ hội và sinh hoạt cộng đồng. Đây là nơi diễn ra các lễ hội lớn, mang đậm nét truyền thống, giúp bảo tồn các giá trị văn hóa dân gian của địa phương.
Vai trò của Đình Hội Thống trong giáo dục lòng yêu nước
Giá trị lịch sử
Đình là nơi ghi dấu những câu chuyện lịch sử quan trọng của vùng đất Nghi Xuân, đặc biệt trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Học sinh khi tìm hiểu về Đình sẽ hiểu được sự hi sinh và nỗ lực bảo vệ quê hương của cha ông, từ đó nuôi dưỡng tinh thần yêu nước.
Giá trị văn hóa
Kiến trúc Đình phản ánh sự sáng tạo và tinh thần đoàn kết của người Việt xưa. Thông qua các hoạt động tìm hiểu về lễ hội, nghệ thuật dân gian tại Đình, học sinh sẽ có cơ hội tiếp cận và trân trọng các giá trị truyền thống của quê hương.
Giá trị giáo dục môi trường
Đình thường được xây dựng trong không gian thiên nhiên xanh mát, gần gũi. Việc giữ gìn và bảo vệ môi trường xung quanh Đình cũng là một cách giáo dục ý thức bảo vệ môi trường gắn liền với di sản văn hóa.
Phương pháp giáo dục tại Đình Hội Thống
Tổ chức tham quan thực tế: Đưa học sinh đến tham quan Đình, tìm hiểu về kiến trúc, các hiện vật và câu chuyện lịch sử liên quan.
Tích hợp vào bài giảng: giáo viên có thể lồng ghép các câu chuyện về Đình Hội Thống vào các môn học.
Tổ chức các hoạt động trải nghiệm: cho học sinh tham gia các lễ hội truyền thống, học cách trình diễn các điệu múa, bài hát dân gian gắn liền với Đình.
Hoạt động bảo tồn: Hướng dẫn học sinh tham gia dọn dẹp, chăm sóc khuôn viên Đình, giúp các em hiểu rõ hơn về trách nhiệm bảo vệ di sản.
Dưới đây là thiết kế tổ chức các hoạt động dạy học ngoài giờ lên lớp (Di tích Đình Hội Thống (huyện Nghi Xuân - tỉnh Hà Tĩnh) và các hình thức văn hóa dân gian liên quan đến di sản):
Giai đoạn 1: Xác định nội dung và hình thức dạy học gắn với di sản, liên hệ Ban quản lí di tích Đình Hội Thống, mời các cụ cao niên trong làng, cán bộ văn hóa để được hỗ trợ, thiết kế cụ thể cho từng hình thức dạy học gắn với di sản.
Giai đoạn 2: Tổ chức các hoạt động dạy học gắn với di sản:
Dạy học tại thực địa. Hình thức này được tiến hành với nội dung tìm hiểu chung về lịch sử địa phương và di tích Đình Hội Thống. Hoạt động dạy học tại đây gồm các bước:
Bước 1: Giáo viên thuyết trình về nguồn gốc, ý nghĩa của các di sản liên quan đến lịch sử địa phương và di tích Đình Hội Thống. Các em học tập qua bài thuyết trình kết hợp tham quan chiêm ngưỡng các hiện vật, di vật trong khu di tích.
Bước 2: Giáo viên khái quát, chuẩn hóa kiến thức trọng tâm về di tích lịch sử địa phương. Có thể mở rộng liên hệ sâu từ những dấu ấn di sản để học sinh mở rộng tri thức.
Bước 3: Học sinh nghe các cụ cao niên trong làng, cán bộ văn hóa nói chuyện về lịch sử và các lễ hội, sinh hoạt văn hóa tại Đình. HS cùng nhau trao đổi những kiến thức từ việc học tập tại di sản, cán bộ quản lý di tích và giáo viên giải đáp.
Bước 4: Học sinh tham gia trải nghiệm các trò chơi dân gian tại khu di tích
Bước 5: Tổng kết hoạt động dạy học gắn với di sản. Hoạt động này nhằm đánh giá những ưu điểm, hạn chế của quá trình thực hiện dạy học gắn với di sản để rút kinh nghiệm và đưa ra những định hướng cho các chương trình dạy học di sản khác.
Kết luận
Giáo dục lòng yêu nước thông qua di sản địa phương như Đình Hội Thống không chỉ giúp học sinh hiểu biết sâu sắc hơn về lịch sử và văn hóa dân tộc mà còn truyền cảm hứng để các em tiếp tục giữ gìn và phát huy những giá trị đó. Đây là một cách tiếp cận toàn diện, vừa tạo động lực học tập vừa giúp hình thành nhân cách và ý thức công dân ở thế hệ trẻ.
Ngô Minh Nguyệt
Giáo viên Trường Tiểu học Xuân Hội
